Voor elke onderneming is het houden van een bankrekening essentieel. Indien je geen betalingen kan uitvoeren of ontvangen, kan je niet deelnemen aan het economische verkeer.
Helaas moeten we vaststellen dat in het kader van hun de-risking beleid, banken allerlei ondernemingen, bijvoorbeeld uit de kansspelsector, diamanthandelaars, horecazaken of sportclubs, als klant weigeren, of zelfs de bestaande bankrelatie opzeggen. 'De-risking' is het afstoten door banken van ondernemingen of sectoren die, door hun bijzonder profiel, bijkomende monitoringverplichtingen met zich meebrengen.
Om hieraan tegemoet te komen werd door de wetgever voorzien in een basisbankdienst voor ondernemingen, zoals die werd aangenomen in boek VII, en dat sinds de wet van 8 november 2020 ‘houdende invoering van bepalingen inzake de basisbankdienst voor ondernemingen in boek VII van het WER’.
Wat?Deze basisbankdienst is een zichtrekening met een debetkaart waarmee u de bepaalde standaardverrichtingen kunt doen, zoals geld storten, geld afhalen, overschrijvingen doen, doorlopende betalingsopdrachten verrichten, domiciliëringen uitvoeren en betalen met een betaalkaart of soortgelijk middel. Die verrichtingen kunt u alleen uitvoeren als er voldoende geld op uw rekening staat. U mag geen negatief saldo op uw rekening hebben. U kan hiermee geen krediet bekomen.
Wie?Elke onderneming die in België gevestigd is en die is ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen of een inschrijving aanvraagt, heeft in principe recht op de basisbankdienst. Een voorwaarde is wel dat drie verschillende banken moeten geweigerd hebben de onderneming een minimale dienstverlening aan te bieden.
Hoe?De onderneming dient een aanvraagformulier in bij de basisbankdienstkamer, die de aanvraag gaat beoordelen op haar ontvankelijkheid. Men dient bepaalde informatie en stukken bij de aanvraag bij te voegen.
Eens de aanvraag ontvankelijk is verklaard, legt de basisbankdienstkamer het dossier voor aan de Cel voor financiële informatieverwerking voor een verplicht advies.
Van zodra een aanvraag ontvankelijk en volledig wordt verklaard en het advies is verkregen, zal de basisbankdienstkamer een zogenaamde ‘basisbankdienst-aanbieder’, veelal een grootbank, aanwijzen binnen een termijn van 2 maanden. De aangeduide bank zal vervolgens binnen tien werkdagen de basisbankdienst moeten opstarten.
Eindelijk een basisbankdienstkamerIn de praktijk bleef deze wetgeving echter dode letter, wegens het gebrek aan de noodzakelijke uitvoeringsbesluiten en dus ook aan de noodzakelijke basisbankdienstkamer. Ten gevolge daarvan werd de Belgische staat op 6 december 2021 zelfs veroordeeld door de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel omwille van het gebrek aan uitvoering van de wetgeving inzake de basisbankdienst voor ondernemingen.
Met het koninklijk besluit van 16 december 2022, dat werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 16 januari 2023, verleent de Belgische staat eindelijk uitvoering aan de basisbankdienst voor ondernemingen.
Dit KB voorziet in de oprichting van een basisbankdienstkamer welke instaat voor de aanwijzing van de basisbankdienstaanbieder en welke is samengesteld uit twee ambtenaren aangevuld met vier leden, geen ambtenaren, met een bijzondere expertise in betalingsdiensten.
Deze leden werden nu ook benoemd bij ministerieel besluit van 31 januari 2023, zodat de laatste horde met betrekking tot de oprichting van de basisbankdienstkamer lijkt te zijn genomen.
Ook gaf de bevoegde minister recent in de Kamercommissie Economie aan dat de basisbankendienst er heel binnenkort zou zijn, waarbij ‘eind januari’ voorop werd gesteld. Het zou dan ook een kwestie van tijd moeten zijn alvorens deze basisbankdienstkamer, en dus de basisbankdienst voor ondernemingen, operationeel is.
Een goede zaak?Uiteraard zal voor sommige ondernemingen en de reeds genoemde sectoren de basisbankdienst welgekomen zijn. Deze ondernemingen werden reeds geconfronteerd met een opzeg van de bankrelatie of weigering om een nieuwe bankrelatie aan te gaan, en kunnen zich nu wenden tot de basisbankdienst voor ondernemingen.
De vraag is echter of het bestaan van de basisbankdienst, welke kan worden beschouwd als een ‘opvangnet’ voor geweigerde ondernemingen, de bankenpraktijk van de-risking niet eerder zal versterken, waardoor in de praktijk net meer ondernemingen een normale commerciële bankrelatie zal worden ontzegd.
Heeft u nog vragen over deze basisbankdienst, wordt u geweigerd als klant bij een bank of werd uw bestaande bankrelatie beëindigd door de bank? Wenst u meer informatie over de werking van de basisbankdienst of de te volgen aanvraagprocedure? Aarzel dan niet om contact op te nemen met Stéphane Gevers.