Vanaf 1 januari 2023 zijn afbraak- en onthardingswerken vrijgesteld van de vergunningsplicht. Net zoals voor het slopen/verwijderen van installaties of constructies, die vallen onder de bepalingen van het Vrijstellingenbesluit (artikel 13.1 Vrijstellingenbesluit), kan men nu ook zonder omgevingsvergunning ontharden. Huidig initiatief ligt daarnaast in lijn met de 'Blue Deal' en de verdere uitvoering van het 'Vlaams Klimaatadaptatieplan'.
Het grotendeel van de Vlaamse gemeenten lijkt alvast gebruik te maken van deze vrijstelling. Op 23 maart 2023 begint immers het Vlaams Kampioenschap Tegelwippen waarbij verharde ruimten plaats zullen maken voor bomen, grassen of zelfs een beek.
Blue Deal: Om waterschaarste en droogte aan te pakken, riep de Vlaamse Regering de Blue Deal in het leven. De Blue Deal is een ambitieus programma dat via tal van acties (wetgeving, met onderzoek, monitoring, communicatie en sensibilisering) de strijd tegen waterschaarste en droogte op het terrein aangaat. |
Vlaams Klimaatadaptatieplan: Het Vlaams Klimaatadaptatieplan heeft tot doel een beeld te krijgen van hoe kwetsbaar Vlaanderen is voor klimaatverandering, de weerbaarheid van Vlaanderen tegen de gevolgen van klimaatverandering te verhogen en ons zo goed mogelijk aan te passen aan de te verwachten effecten.
|
Tegengaan van schade op het watersysteem en einde aan hiaat in de regelgeving
Gelet op de jarenlange en systematische toename aan (half-)verharding, kan de bodem in grote delen van Vlaanderen geen of minder water opnemen, wat voor een versnelde afvoer van water zorgt. Dit heeft uiteraard tot gevolg dat overstromingen kunnen voordoen op aanpalende percelen. Daarnaast wordt de waterbalans verstoord en worden grondwatervoorraden niet aangevuld. Om dit tegen te gaan, wordt er een incentive gecreëerd om te ontharden, door de administratieve rompslomp die gepaard gaat met de vergunningverlening weg te werken.
Wie meer dan 300 vierkante meter verharding wilde afbreken, had voor de aanpassing van het vrijstellingsbesluit een omgevingsvergunning nodig. Bij vervanging van de bestaande verharding door nieuwe verharding (met dezelfde impact) is daarentegen geen vergunning vereist. Dit betreft immers een niet-vergunningsplichtig onderhoudswerk. Om die reden werd dan ook een wijziging doorgevoerd van het Vrijstellingenbesluit en worden de drempels tot ontharding op publiek en privaat domein weggenomen.
Aangepast vrijstellingsbesluit: quid?
De betrokken vrijstelling inzake afbraak en ontharding is opgenomen in artikel 13.2 van het Vrijstellingsbesluit. Het gaat om de afbraak van vrijstaande bouwwerken of constructies (incl. dus verhardingen). Hierbij kan het volgende worden opgemerkt:
Artikel 13.2.
Een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen is niet nodig voor de volledige afbraak van vrijstaande bouwwerken of constructies, op voorwaarde dat aan al de volgende vereisten voldaan is :
1° het betreft geen kleine elementen en constructies, geïsoleerd of deel uitmakend van een geheel, die van belang zijn voor de kwaliteit van de leefomgeving, een volkskundige, historische of esthetische waarde hebben, als referentie dienen voor de bevolking van een buurt of wijk, of bijdragen tot het gevoel van een plaatselijke bevolking tot een bepaalde plek te behoren, zoals fonteinen, kiosken, pompen, putten, kruisen, calvaries, veldkapellen, standbeelden, wegwijzers, schandpalen, grenspalen, mijlpalen, lantaarnpalen, uurwerken, klokkenspelen, zonnewijzers, hekkens, omheiningsmuren, luifels, graven, herkenningstekens van merkwaardige gebeurtenissen uit het verleden, balies, straatmeubilair, waterkunstwerkjes, bakhuizen, houtskeletbouw, koetshuizen, oranjerieën, priëlen, ijskelders;
2° het betreft geen gebouwen of constructies die opgenomen zijn in de inventaris van het bouwkundig erfgoed, vastgesteld met toepassing van artikel 4.1.1 van het decreet van 12 juli 2013 betreffende het onroerend erfgoed;
- Punten 1 en 2 blijven ongewijzigd.
3° het betreft geen afbraak van gebouwen waarvan het totale bouwvolume groter is dan 1000 kubieke meter voor alle niet-residentiële gebouwen, of groter dan 5000 kubieke meter voor alle in hoofdzaak residentiële gebouwen, met uitzondering van eengezinswoningen;
- De vrijstelling geldt dus niet voor gebouwen van meer dan 1000 m3 wanneer deze niet-residentieel zijn, of meer dan 5000m3 wanneer deze wel residentieel zijn en geen eengezinswoning betreffen (lees: appartementsgebouw etc.).
4° het betreft geen afbraak in het kader van infrastructuurwerken waarvan het volume groter is dan 250 kubieke meter.
- Bruggen vallen hier ook onder.
Een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen is niet nodig voor de volledige of gedeeltelijke afbraak van verhardingen op voorwaarde dat de verhardingen niet zijn opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed, vastgesteld met toepassing van artikel 4.1.1 van het decreet van 12 juli 2013 betreffende het onroerend erfgoed.
- Voor de afbraak van verhardingen geldt dus geen oppervlaktenorm.
De vrijstellingen met betrekking tot afbraak gelden ook als deze worden uitgevoerd binnen een vijf meter brede strook langs waterlopen, erfdienstbaarheidszones langs grachten of in een afgebakende oeverzone (cfr artikel 1.6 Vrijstellingenbesluit).
Vlaams Kampioenschap Tegelwippen
Om de ontharding verder te stimuleren, en de Blue Deal, alsook het Vlaams Klimaatadaptatieplan te realiseren, wordt op initiatief van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir door de vzw Breekijzer en het Departement Omgeving op 21 maart 2023 het Vlaams Kampioenschap 'Tegelwippen' georganiseerd. Deze "challenge" zal lopen tot 31 oktober 2023. Steden en gemeenten zullen het dan ook tegen elkaar opnemen door om ter meest te ontharden en te vergroenen.
Minister Demir stelt alvast het volgende:
"Met de Blue Deal gaan we de strijd aan met waterschaarste en droogte via een 400-tal projecten. Maar we kunnen en moeten nog meer doen, want de beste bescherming tegen droogte en wateroverlast blijft ontharding. Daardoor komt er ruimte voor gras, bomen en bloemen in je straat, voortuin of wijk. Zo creëren we een aangenamere leefomgeving met betere luchtkwaliteit. Bovendien heeft meer groen een verkoelend effect in de steden die zich transformeren tot hitte-eilanden. Ik moedig daarom alle steden en gemeenten aan om mee de ring in te stappen en zoveel mogelijk tegels uit de grond te wippen."
Voortaan kan u dus zonder verdere administratieve formaliteiten uw verharde terreinen zonder oppervlaktebeperking ontharden en inruilen voor een grasperk, nu dit werd vrijgesteld van de vergunningsplicht.
Verdere informatie kan u via onderstaande linken terugvinden:
Heeft u hier vragen over? Contacteer dan Yannick Grauwels of Nisrine El Massoudi.