Home  /  Knowledge sharing  /  Blog  /  Extra munitie voor de handelsagent

Extra munitie voor de handelsagent

Bescherming tegen eenzijdige verhoging of oplegging van kosten door de principaal

Een handelsagent is wettelijk beschermd tegen de eenzijdige wijziging van zijn/haar commissie door de principaal. Een opdrachtgever kan de commissie van een handelsagent dus niet zomaar aanpassen. Door een lacune in de wetgeving, kon de principaal tot voor kort anderzijds wel de door de handelsagent te dragen kosten verhogen (of zomaar opleggen) zonder dat dit tot een verbreking van de handelsagentuurovereenkomst zou leiden. De wetgever heeft recent terzake ingegrepen. 

Bestaande bescherming tegen eenzijdige wijziging van de commissie

Artikel X.13 van het Wetboek van Economisch Recht (‘WER’) voorziet dat partijen in een handelsagentuurovereenkomst vrij de commissie(s) van de handelsagent kunnen bepalen alsook welke kosten (vervoerskosten, publiciteitskosten, administratieve kosten, verzendingskosten, verplaatsingskosten,…) ten laste van de agent zullen worden gelegd. Hierdoor is de handelsagent wettelijk beschermd tegen een latere eenzijdige wijziging van de overeengekomen commissie, de berekeningswijze of de berekeningsgrondslag ervan door de principaal. Dergelijke aanpassingen resulteren overigens van rechtswege in de onrechtmatige verbreking van de handelsagentuurovereenkomst ten nadele van de principaal. In voorkomend geval volstaat het voor de handelsagent om voorbehoud te maken omtrent een dergelijke unilaterale commissieaanpassing opdat hij zich kan beroepen op deze wettelijke bescherming.

Tot voor kort kon de principaal evenwel ‘handig’ gebruik maken van een leemte in de wetgeving door de kosten te verhogen waarvan partijen contractueel overeengekomen waren dat de handelsagent hierin (deels) moet bijdragen. Een dergelijke kostenverhoging leidde niet tot een verbreking van de overeenkomst indien de handelsagent dit zou opperen. Integendeel stond de handelsagent tegen dergelijke aanpassingen machteloos en moest hij dergelijke kostenverhogingen in feite ondergaan.

Uitbreiding van de munitie naar eenzijdig verhogen of opleggen van de kosten

De wetgever heeft aan deze situatie nu een einde gemaakt met een recente wetswijziging. Zij voegde een nieuw lid 2 aan artikel X.13 Wetboek van Economisch Recht toe (bij wet van 16 februari 2022 tot wijziging van het Wetboek van Economisch Recht inzake de handelsagentuurovereenkomsten houdende de bescherming van handelsagenten tegen de eenzijdige verhoging of oplegging van de kosten door de principaal). Dit tweede lid luidt:

De wet is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 4 maart 2022 en trad in werking op 14 maart 2022.

De finaliteit van deze aanvullende wettelijke bepaling is zodoende een bijkomende bescherming van de handelsagent tegen eenzijdige contractuele wijzigingen door de principaal. Vanaf 14 maart 2022 is nu dus ook iedere eenzijdige substantiële of structurele verhoging of oplegging van de kosten een handeling die gelijkstaat met verbreking van de handelsagentuurovereenkomst. Wanneer de principaal dit principe schendt, heeft de handelsagent recht op een vergoeding (opzeggingsvergoeding en/of uitwinningsvergoeding en/of bijkomende vergoedingen). Ook kan de handelsagent meteen, zonder onderworpen te zijn aan een niet-concurrentiebeding, aan de slag gaan bij één van de concurrenten.

Uitzondering op de bescherming voor bepaalde sectoren

Een uitzondering op deze extra bescherming is wel voorzien voor de sectoren van het verzekeringswezen, van de kredietinstellingen en van de gereglementeerde markten voor effecten waarin paritaire overlegorganen steeds andersluidende afspraken kunnen maken.

Heeft u vragen over handelsagentuur of wenst u een analyse en redactie van uw handelsagentuurovereenkomsten?  Neem dan zeker contact op met onze specialisten Ignace Kroos en Ellen Cortois.