Zoeken

Hoera / Oh neen, de basisbankdienst is er bijna!

Home  /  Knowledge sharing  /  Blog  /  Een wedstrijd of winactie organiseren op sociale media: slimme marketing of een verboden loterij?

Een wedstrijd of winactie organiseren op sociale media: slimme marketing of een verboden loterij?

30 mrt 2023

Wat te winnen?
25 euro shopplezier bij Winkel X.

Wat te doen? 
1. Volg ons profiel.
2. Like deze post.
3. Tag zoveel mogelijk vrienden.
4. Repost deze post op jouw verhaal.

Winnaars?
Er zullen 2 winnaars bekend gemaakt worden op zondag 2 april om 18u00!

Dagelijks zien we berichten als deze verschijnen op Instagram of Facebook waarbij gebruikers van sociale netwerken de kans krijgen om allerhande prijzen te winnen. Vaak moeten de gebruikers het bericht in kwestie zo veel als mogelijk delen binnen hun netwerk, waarna het lot zal bepalen welke van de deelnemende kandidaten de prijs effectief in ontvangst mag nemen.

Een alternatieve versie van deze marketingtool wordt toegepast door op een product een unieke code aan te brengen. Wie het product koopt (of gratis krijgt), kan vervolgens zijn unieke code ingeven op een website en controleren of men één van de winnaars is.

Een derde voorbeeld is de survey of enquête, waar mensen prijzen kunnen winnen, eenvoudigweg door het invullen van een vragenlijst.

De marketeer die een dergelijke actie uitwerkt, is maar beter op zijn hoede. Het onderscheid tussen (verboden) loterijen, (verboden) kansspelen en (toegelaten) wedstrijden is vaak klein en onduidelijk. Maar essentieel gelet op de mogelijke gevolgen.

Het organiseren van een kansspel of loterij zonder te beschikken over de nodige vergunning, is immers verboden. Het organiseren van een niet-vergunde, dus verboden, loterij kan zelfs worden bestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 3 maanden en met een geldboete van 250 EUR tot 15.000,- EUR. (Aanpassing: dit is veranderd in 2024. Nu zijn het enkel nog geldboetes, weliswaar tot 960.000,- EUR.)

Voor wat betreft promotionele wedstrijden of het “verloten” van prijzen, moet men vermijden dat de actie onder het toepassingsgebied van de kansspelen of loterijen valt.

Kansspelen

In eerste instantie moet men rekening houden met de kansspelwetgeving die bepaalt dat het organiseren van kansspelen principieel verboden is. Kansspelen exploiteren is principieel verboden, tenzij die kansspelen die zijn toegelaten op basis van de geldende wetgeving en enkel indien de organisator in het bezit is van een vergunning.

Kansspelen zijn spelen of weddenschappen:

  • die een inzet vereisen;
  • waar er een kans is op winst of verlies van die inzet;
  • en waar het toeval één van de elementen is dat het verloop van het spel, de winnaar of de prijs bepaalt.

Om niet als een kansspel te worden beschouwd, kan er bij de wedstrijd van de deelnemer een financiële bijdrage (inzet) worden gevraagd, maar de uitkomst van het spel mag dan niet van het toeval afhangen. Deze uitkomst moet afhangen van de actieve inspanningen en de capaciteiten van de deelnemers.

Het kan daarom van belang zijn dat geen inzet wordt gevraagd en de deelname aan de wedstrijd dus gratis is. Zolang er geen inzet is, resulteert men immers niet onder de definitie van een kansspel zoals voorzien in de Kansspelwet.

Wanneer er wel of niet een inzet is, is echter niet zo eenvoudig te bepalen. Een inzet kan immers iets anders zijn dat een ‘cash’ inzet. Wat bijvoorbeeld indien bij aankoop een product duurder wordt gemaakt maar waarbij men wel kan deelnemen aan een wedstrijd?

Loterijen

In tweede instantie is het van belang dat men ook niet onder het toepassingsgebied van de loterijen valt. Om dit te vermijden is de eerste en belangrijkste regel dat het toeval bij de aanduiding van de winnaar(s) uitgesloten moet worden.

Dit betekent dat het lukraak trekken van winnaars uit een bestand van deelnemers in principe verboden is, aangezien het element toeval hier volledig en alleen speelt. Dat er geen inzet is, speelt hierbij geen rol. Ook volledig gratis loterijen zijn verboden. Om de toepassing van de strafwetgeving te vermijden kan men de kans op winst afhankelijk maken van de behendigheid van de deelnemer, bijvoorbeeld door middel van het stellen van wedstrijdvragen.

Ook dit is niet zo eenvoudig als het lijkt. Belangrijke nuance hierbij is dat men die die behendigheid of vraag niet zo mag inlassen op een wijze dat iedereen het antwoord zou kennen. Men mag de bepalingen van de loterijwetgeving niet omzeilen door het stellen van een (te eenvoudige) vraag waar iedereen het antwoord op weet. Men dient dit te toetsen aan de rechtspraak ter zake.

Privacy en consumentenbescherming

Bij een wedstrijd komt overigens juridisch meer kijken dan het aspect kansspelen en loterijen alleen. Ook dient men de privacywetgeving (GDPR) na te leven. De organisator zal immers heel wat persoonsgegevens van de deelnemers bekomen en verwerken.

Ten slotte zal men bij het organiseren van een wedstrijd, vaak gericht ten aanzien van consumenten, ook de regels van het Wetboek Economisch Recht inzake marktpraktijken en consumentenbescherming moeten naleven. Soms gebeuren er door de organisator van de wedstrijd manipulaties, bijvoorbeeld wanneer deelnemers die nog nooit hebben gewonnen, meer kans maken om te winnen dan anderen.

Het laten opstellen van een wedstrijdreglement en een toetsing van de gehanteerde spelregels aan de consumentenwetgeving door iemand met kennis ter zake is daarbij essentieel.

Checklist

Overweegt u een dergelijke wedstrijd, winactie of enquête te organiseren, volg dan volgende checklist:

  • Kan de georganiseerde wedstrijd worden beschouwd als een verboden kansspel of loterij?
  • Doet u het nodige voor de naleving van de regels inzake privacy?
  • Zijn de spelregels in overeenstemming met de bepalingen van het Wetboek Economisch Recht?
  • Heeft u een wedstrijdreglement waarin voorgaande punten zijn uitgewerkt?

Heeft u hulp nodig bij één van bovenstaande vragen of voor de uitwerking van uw wedstrijd en wedstrijdreglement? Ons kantoor staat u hierbij graag bij. Aarzel niet om contact op te nemen met Stéphane Gevers.

Klik op onderstaande afbeelding om meer te lezen van bovengenoemde auteur.